Giải thưởng Dogma 2017: Khả Thể: Giải Nhất Chung Cuộc: Nguyễn Phan Anh

Nhưng ta sẽ thấy gì khi nhìn vào một tấm gương?

Sự tồn tại của chúng ta, gồm cả những hiển lộ bề ngoài, không đơn nhất và bất di dịch như ta thường nghĩ, ngay cả khi tính theo từng giây khắc, từng cái chớp mắt. Mỗi chúng ta được tạo thành từ hàng chục tỷ tế bào nhỏ, và cứ mỗi giây hàng triệu trong số đó tự phân hủy và tái sinh; trên lớp da bề mặt ngoài cũng vậy, một số lượng tương ứng các tế bào chết được thay thế hàng ngày. Dưới góc độ giải phẫu, mỗi khi hình bóng của bạn phản chiếu từ trong gương, đó đã lại là một con người mới. Cuộc sống cứ tiếp diễn, và mỗi chúng ta không ngừng, bất tận, trong một quá trình đổi thay thành những dạng thức vật chất mới. 

Một ý niệm tương tự xuất hiện trong địa hạt lạ lùng của vật lý lượng tử. Thuyết đa vũ trụ là một khái niệm lượng tử quan trọng, giả thiết rằng tất cả những gì ‘ở đây’ và ‘bây giờ’ mà chính tôi, bạn và tất cả những người ta biết, không phải là vũ trụ duy nhất đang tồn tại. Tại bất cứ thời điểm nào, ở những vùng xa xôi nhất nằm ngoài dải ngân hà, xa xôi đến mức sẽ không bao giờ có cơ hội nào chúng ta có thể du hành đến được (Đa vũ trụ Cấp 1 và 2) hoặc ngay trong chính chiều không gian-thời gian của chúng ta, nhưng cũng bất khả phát hiện và liên lạc (Cấp 3) tồn tại vô hạn những phiên bản khác của chúng ta, mỗi phiên bản một chút khác nhau, tất cả chúng tạo thành một tập hợp toàn bộ các khả năng về các sự việc có thể xảy ra trong suốt cuộc đời một con người, tới cả những khoảnh khắc nhỏ nhặt tưởng chừng như vô nghĩa nhất.

Và nếu bằng cách nào đó ta có thể đúc kết những ý tưởng xa vời đó chỉ với một từ, thì có lẽ từ đó sẽ là: khả thể. Ở mức tuyệt đối nhất, thuyết Đa vũ trụ có nghĩa là mọi sự việc có thể xảy ra, đều xảy ra, ở vũ trụ này, hoặc một vũ trụ khác; hoặc chí ít, khi ta có thể mơ được đến một khả thể, một cái ‘ta’ khác của mình, thì đó đã là khởi đầu của của một điều gì đó, một lực thúc đẩy.

Khả thể.