Collection+ 2025: Thanh Uy, Lưu Chữ and Bưu Hoa
“Dogma và những người bạn” là một dự án mới thực hiện bởi Dogma, mời gọi cộng đồng nghệ thuật tham gia lựa chọn các tác phẩm từ Bộ sưu tập Dogma và trưng bày song song với những thực hành của riêng họ—–dự án này là một nỗ lực thúc đẩy sự tương tác với các tài liệu có giá trị lịch sử theo những cách mới mẻ, đồng thời là cơ hội để suy ngẫm về vai trò của những tài liệu đó trong bối cảnh ngày nay.
Với mùa đầu tiên của dự án này, chúng tôi đã mời 3 người bạn trân quý Lưu Chữ, Bưu Hoa, and Phòng tranh Nghệ thuật Thanh Uy cùng chung niềm vui hân hoan của việc trưng bày.
Lưu Chữ là một tập thể thực hành thiết kế đồ hoạ độc lập tại Thành phố Hồ Chí Minh, với niềm say mê nghiên cứu, khám phá lịch sử thiết kế đồ họa Việt Nam và ứng dụng của nghệ thuật tạo mẫu chữ. Lưu Chữ đặc biệt bị lôi cuốn bởi tranh cổ động, không chỉ là vì nội dung tranh, mà còn vì cách mà những nội dung đó được truyền tải thông qua các yếu tố thị giác. Tham gia triển lãm “Dogma và những người bạn” lần này, nhóm đã chọn bốn áp phích tuyên truyền dựa trên màu sắc, bố cục, biểu tượng, và đặc biệt là mẫu chữ.
Năm 2021, Lưu Chữ đã ghé thăm kho lưu trữ của bộ sưu tập Dogma, trong giai đoạn nhóm đang làm nghiên cứu cho một mẫu chữ có thể hỗ trợ tốt ngôn ngữ tiếng Việt. Tới năm 2022, Lưu Chữ lần đầu tiên cho ra mắt mẫu chữ “Chung,” một mẫu chữ được lấy cảm hứng từ mẫu chữ đậm hẹp thường được sử dụng trong các tranh ảnh và biển hiệu cổ động ở Việt Nam trong giai đoạn Đổi mới (1986–2000). Tại triển lãm, nhóm quyết định trưng bày những thước phim, hình ảnh, và các tư liệu đã thu thập được trong quá trình làm nghiên cứu 4 năm trước, song song với các tư liệu từ Dogma, nhằm gợi lên những cuộc đối thoại giữa quá khứ và hiện tại trong công cuộc sản xuất nghệ thuật.
Phòng trưng bày Nghệ thuật Thanh Uy, phòng tranh đầu tiên tại Việt Nam tập trung về nghệ thuật đồ họa, được thành lập tại Hà Nội vào đầu năm 2021. Bộ sưu tập đồ sộ của Thanh Uy là minh chứng cho sự đa dạng của dòng tranh đồ hoạ ở Việt Nam: tranh dân gian Đông Hồ, Hàng Trống, Kim Hoàng, làng Sình, cùng với tranh cổ động tuyên truyền, tranh ký họa, tranh in và điêu khắc. Phòng trưng bày bao gồm không gian trưng bày cho khách tham quan và một xưởng in để tổ chức các hoạt động cho cộng đồng nghệ sĩ đồ hoạ ở Hà Nội.
Anh Đức Thanh Uy–nhà sưu tầm kiêm nhà sáng lập của phòng trưng bày Thanh Uy–đặc biệt quan tâm tới những tác phẩm khắc họa hình ảnh người phụ nữ trong thời chiến từ bộ sưu tập của Dogma và của cá nhân anh. Trong triển lãm này, anh muốn hướng sự tập trung vào tranh ký họa chiến trường giai đoạn 1960–-1972—– giai đoạn cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước vẫn đang diễn ra khốc liệt—–nhằm nêu bật hình ảnh người phụ nữ với vai trò then chốt khác nhau trong công cuộc giải phóng. Với anh Đức, phụ nữ đã trở thành biểu tượng được lý tưởng hóa trong chiến tranh: “Hình tượng người phụ nữ trong chiến tranh có thể bình dị trong các ký họa, [nhưng] được điển hình hóa thành các nhân vật tiêu biểu của chủ nghĩa anh hùng Cách mạng thể hiện trong các tác phẩm tranh in.”
Bưu Hoa là một dự án lưu trữ nhằm ghi chép lại văn hóa sưu tầm tem thư của Việt Nam, được khởi xướng năm 2017 bởi Đức Lương (Luongdoo) — một giám đốc nghệ thuật và họa sĩ minh họa. Ngoài giờ làm việc, Đức dành nhiều thời gian cho việc tìm tòi và sưu tầm tem. Anh quan tâm đến các chủ đề lịch sử, đặc biệt là những dòng tem sản xuất trong thời kỳ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Bộ sưu tập của Bưu Hoa lại chủ yếu xoay quanh chủ đề thiên nhiên – động thực vật – một đề tài vừa gần gũi, vừa giàu tính khám phá trong thế giới tem thư.
“Dogma và những người bạn” là lần đầu tiên Bưu Hoa được giới thiệu tới công chúng ngoài màn ảnh nhỏ. Đến với triển lãm lần này, Đức mang tới bộ sưu tầm tem chủ đề động vật và thiên nhiên để trưng bày song song với bộ sưu tầm tem lịch sử của Dogma thuộc giai đoạn 1958–-1967. Tem thư ngày nay thu hút anh bằng “phần nhìn”—–thông qua cách sử dụng đồ họa, màu sắc và bố cục—–bằng chứng cho sự kế thừa tính thẩm mỹ trong việc sản xuất tem. Tem thư lịch sử, với anh, lại mang tính biểu tượng do bối cảnh ra đời của chúng, “Mình thật sự cảm phục cách các họa sĩ thời đó tạo ra vẻ đẹp từ trong khó khăn, – điều này khiến mình, với tư cách một người làm minh họa hiện nay, thấy rất xúc động.”
